آشنایی با وسایل دندانپزشکی برای دستیار (ابزارهای مهم و کاربرد آنها)

یکی از مهم ترین وظایف دستیار دندانپزشکی مهیا کردن وسایل مورد نیاز دندانپزشک قبل از شروع کار و تحویل این ابزارها به پزشک در زمان لازم است. بنابراین، آشنایی با وسایل دندانپزشکی برای دستیار یک دندانپزشک مهم تلقی می شود.

 ابزارهای این حوزه تنوع زیادی دارند. از تجهیزات ماشینی این حرفه چون کمپرسور دندانپزشکی، توربین، ساکشن و … گرفته تا ابزارهای دستی و پرکاربرد در معاینه و درمان چون سوند، چیزل، فورسپس و …. . دستیار زمانی می تواند این وظیفه را به خوبی انجام دهد که تک تک اقلام مورد استفاده در این حرفه را بشناسد؛ کاربرد کلی ابزارها را بداند و با مراحل هر درمان و ترتیب اجرای آنها آشنایی کامل داشته باشد.

تجهیزات مکانیکی دندانپزشکی

بخش مهمی از وسایل دندانپزشکی تجهیزات ماشینی یا مکانیکی این حوزه هستند که با نیروی موتور کار می کنند.

کمپرسور دندانپزشکی

کمپرسور دستگاهی است که هوای فشرده و پاک را برای استفاده در یونیت های دندانپزشکی فراهم می کند. با توجه به اهمیت کیفیت هوای مصرفی در این حوزه، به کمپرسورهای اویل فری و یا کم روغن نیاز است تا هوای تولید شده فاقد ذرات روغن باشد.

توربین دندانپزشکی

یکی دیگر از وسایلی که در مقوله آشنایی با وسایل دندانپزشکی برای دستیار باید به آن اشاره کرد، توربین است. این ابزارها عملکردی شبیه مته های صنعتی دارند. توربین ها به واسطه فرز تعبیه شده در قسمت سر آنها با سرعت بالا به چرخش در می آیند. این ابزار برای برداشتن ناحیه آسیب دیده و پوسیده دندان و جلوگیری از گسترش پوسیدگی آن کاربرد دارد.

آنگل

آنگل هم ابزاری برای حذف ناحیه پوسیده شده دندان است. انگل ها نیز مجهز به یک ابزار چرخنده کوچک هستند. با فشردن پدال پایی یونیت، انگل شروع به کار کرده و وسیله چرخشی را می چرخاند. اما نسبت به توربین ها این چرخش با سرعت کمتری انجام می شود.  این ابزار در مرحله نهایی برداشتن پوسیدگی دندان و پر کردن آن مورد استفاده قرار می گیرد. سایر موارد کاربرد این وسیله عبارت است از:

• پالیش و پرداخت ترمیم
• بروساژ دندان
• پروفیلاکسی جهت جرمگیری

ساکشن

دستگاهی شبیه جارو برقی است که جهت حذف خون، مایعات و دیگر مواد داخل دهان حین جراحی دندان کاربرد دارد. این دستگاه ها دارای قدرت مکش متفاوتی طراحی هستند

ابزارهای معاینه

این گروه، از پرکاربردترین ابزارهای دندانپزشکی هستند؛ وسایلی که در مراحل مختلف معاینه و تشخیص تا درمان مورد استفاده قرار می گیرند.

پلایر رل پنبه

 

پنس یا پلایر رل پنبه ابزاری برای جابجا کردن رول پنبه، ریز پنبه یا تکه های ترمیم افتاده در دهان بیمار است. این ابزار با زوایا و نوک های متفاوتی جهت سهولت برداشتن و انتقال این ذرات طراحی شده است.

آینه

آینه یکی از ساده ترین تجهیزات دندانپزشکی است که جهت تاباندن نور به سطوح مورد نیاز، بهبود دید غیر مستقیم پزشک و مشاهده لثه و دندان ها در جهات مختلف کاربرد دارد. این ابزار به دو صورت فلزی و پلاستیکی تولید می شود.

سینی

سینی وسیله ای برای قرار دادن تمام ابزارهای دندانپزشکی است. این ابزار به اشکال و ظرفیت های مختلف وجود دارد.

سوند

در مقوله آشنایی با وسایل دندانپزشکی برای دستیار، باید به سوند هم به عنوان یکی دیگر از وسایل پرکاربرد اشاره کرد. سوند وسیله ای است که در مرحله اولیه معاینه کاربرد دارد. با این ابزار تشخیص پوسیدگی ها، جرم های دندان و سختی سطح دندان به راحتی انجام می شود.

پروب پریودنتال

پروب ابزاری برای اندازه گیری عمق کانال اطراف دندان و تشخیص وضعیت سلامت پرودنتیوم (بافت تخصصی دندان) است. این ابزار از دو جنس فلز استیل و پلاستیک ساخته می شود. با پروب پریودنتال جهت فاصله اندازه گیری ایجاد شده بین دندان و لثه هم کاربرد دارد.

لوازم حفاظت شخصی

 

این گروه شامل ابزارهایی برای حفاظت پزشک در مراحل مختلف درمان بیمار است. این ابزارها در پیشگیری از انتقال بیماری به ویژه انواع عفونی و ویروسی نقش موثری دارند.

•         دستکش: استفاده از این ابزار در زمان تماس با ترشحات مخاط و سطح آغشته با مایعات دهان ضروری است. با پوشش دستکش امکان انتقال عفونت، تماس دست با مواد شیمیایی، میکروارگانیسم های دهان و آسیب های حاصل از آن به حداقل می رسد.
•         ماسک، عینک و شیلد محافظ: در حوزه آشنایی با وسایل دندانپزشکی برای دستیار نباید اهمیت این بخش از وسایل محافظ را نادیده گرفت. با کمک این ابزار ضمن جلوگیری از انتقال بیماری ها، ریسک تماس پزشک با خون پاشیده شده بیمار، غشای مخاط دهان، پراکنده شدن مایعات دهان، سوختگی ناشی از مواد شیمیایی و بروز آسیب در چشم کاهش می یابد.
•         روپوش: روپوش هم ابزار دیگری برای محافظت پزشک از مخاط بینی و دهان بیمار است. روپوش نقش موثری جهت جلوگیری از پراکندگی این مخاط به سمت ساعد و سینه پزشک دارد.

ابزار و تجهیزات بخش شستشو و استریل کردن

شستشو و استریل کردن لوازم دندانپزشکی با استفاده از تجهیزات تخصصی انجام می شود. هر یک از این تجهیزات هرگونه میکروب یا باکتری موجود در سطح ابزارها را از بین می برند.

اتوکلاو

اتوکلاو یکی از پرکاربردترین تجهیزات استریل کردن است. این ابزار جهت ضد عفونی و میکروب زدایی لوازم کاربرد دارد. در زمینه آشنایی با وسایل دندانپزشکی برای دستیاران پزشک اهمیت زیادی دارد. در صورت عدم آشنایی با نحوه کارکرد دستیاران دندانپزشکی با این ابزار نه تنها پروسه استریلیزاسیون به طور کامل انجام نمی شود، بلکه خسارت جانی نیز به همراه دارد.

دستگاه شستشوی التراسونیک

این دستگاه جهت تمیز کردن، شستشو و جرم گیری ابزارهای حساس کاربرد دارد. دستگاه تمیز کننده اولتراسونیک عملیات استریل کردن ابزارها را با استفاده از امواج صوتی فرکانس بالا انجام می دهد. این امواج حباب های ریزی تولید می کنند که پس از منفجر شدن روی سطوح ابزار هرگونه آلایندگی آنها را از بین می برد.

برس فرز شور

یکی دیگر از ابزارهایی که در مقوله آشنایی با وسایل دندانپزشکی برای دستیار مهم تلقی می شود، برش فرز شور است. این برس ابزاری برای شستشوی فرزهای دندانپزشکی است. برس فرز شور برای تمیز کردن فایل ها و قلم های دندانپزشکی نیز کاربرد دارد.

وسایل مورد نیاز در ترمیم دندان

این گروه، ابزارهایی برای عملیات ترمیمی دندان چون برداشتن مینا، صاف کردن دیواره ها، برداشتن مواد داخل حفره دندان و … هستند.

اسپاتول

اولین ابزاری که در حوزه آشنایی با وسایل دندانپزشکی برای دستیار جهت ترمیم دندان بدان اشاره می کنیم اسپاتول است؛ ابزاری شبیه قاشق، از جنس فولاد ضد رنگ و بسیار محکم که جهت نمونه برداری از مواد شیمیایی و نرم کردن سیمان ها و موم ها کاربرد دارد.

کارور

کارور ابزاری برای تسهیل پروسه ترمیم دندان است. این ابزار تیغه نسبتا تیزی دارد و به منظور فرم دادن به آمالگام استفاده شده در حفره دندان کاربرد دارد.

اپلیکاتور یا میکرو براش

اپلیکاتور ابزاری ظریف و کوچک برای تسهیل دسترسی به مناطق دور از دسترس حفره دهان است. این وسیله جهت قرار دادن مواد ترمیم کننده از جمله سیمان، رزین، مواد نرم کننده و فلوراید روی دندان کاربرد دارد.

هیچت و چیزل

هچت ابزاری برای بریدن مینا، صاف کردن کف و دیواره های دندان است. چیزل ابزاری شبیه هچت است که در شرایطی که امکان برداشت مینای دندان وجود ندارد به کار می رود. این ابزار جهت چند تکه کردن دندان و تغییر شکل استخوان دندان نیز کاربرد دارد.

تریمر

در فهرست آشنایی با وسایل دندانپزشکی برای دستیار، تریمر را نباید فراموش کرد؛ ابزاری پرکاربرد که جهت تراشیدن دندان های پوسیده و شکسته استفاده می شود. با کمک این ابزار سطح دندان برای پر کردن، ترمیم تاج و پل یا سایر روش های درمانی آماده می شود.

اکسکاواتور

ابزاری برای کانتور کردن سطح دندان، شکل دادن به آن و حذف مواد زائدی چون جرم یا پلاک است. این ابزار در انواع فلزی و پلاستیکی وجود دارد.

آمالگام کریر

 

آمالگام کریر یا حمل کننده آمالگام وسیله ای برای برداشتن و جایگذاری این ماده ترمیمی داخل حفره یا سطح دندان است. این حامل شبیه سرنگ است و با فشار اهرم آن آمالگام به حفره دندان وارد می شود.

فایل Endodontic

جهت آشنایی با وسایل دندانپزشکی برای دستیار، فایل اندودنتیک را هم باید معرفی کرد. فایل ها ابزارهای فلزی هستند که جهت تمیز کردن بخش داخلی کانال ریشه دندان استفاده می شوند تا دندان برای عصب کشی آماده شود. فایل اندودنتیک هم ابزاری است که به همین منظور کاربرد دارد.

این فایل ها عمدتا از جنس استیل ضد زنگ و نیکل و تیتانیوم ساخته می شوند. عددی بر روی دسته این فایل ها نوشته شده است که معرف ضخامت نوک آن می باشد.

گوده

گوده وسیله ای برای ترکیب کردن مواد مختلف ترمیمی از جمله آمالگام، کامپوزیت، مواد پالیش و باندینگ است. این ابزار به صورت ظروفی گرد با متریال پلاستیک، سرامیک و شیشه طراحی می شود.

کندانسور

کندانسور دندانپزشکی ابزاری برای صاف و متراکم کردن متریال ترمیمی دندان است که عمدتا برای دندان های خلفی استفاده می شود. این ابزار جهت ترمیم سطح جونده دندان نیز کاربرد دارد.

دستگاه آمالگاماتور

آمالگاماتور یکی دیگر از ابزارهایی است که در حوزه آشنایی با وسایل دندانپزشکی برای دستیار نباید آن را از قلم انداخت. این دستگاه عملکردی شبیه همزن دارد و برای میکس کردن ترکیبات تشکیل دهنده آمالگام استفاده می شود.

نوار ماتریکس و وج

نوار ماتریکس وسیله ای است که برای نگهداشتن دندان در شرایطی که پایه آن از بین رفته باشد کاربرد دارد. جهت ثابت ماندن این نوار به صورتی همراستا با لبه لثه، از وج استفاده می شود تا فرایند ترمیم با دقت بالایی انجام شود. از کاربردهای دیگر وج فاصله انداختن بین دو دندان جهت تسهیل روند ترمیم است.

ابزارهای کاربردی در جراحی دندان

این ابزارها با توجه نوع روش جراحی و محیط انجام آن شامل انواع مختلفی هستند. از رایج ترین انواع این وسایل دندانپزشکی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

الواتورها

وسایلی هستند که در زمان کشیدن دندان جهت بالا بردن و جدا کردن لثه از دندان و خروج قطعات شکسته ریشه کاربرد دارند. این ابزارها شامل انواع مختلفی چون مستقیم، خمیده و کرایر هستند.

فورسپس یا انبر

فورسپس یکی دیگر از ابزارهایی است که در موضوع آشنایی با وسایل دندانپزشکی برای دستیاران به آن اشاره می کنیم. این ابزار دستی به صورت انبری با دسته های بلند است. فورسپس جهت کشیدن دندان، نگهداری نسوج و دسترسی به ناحیه مورد نظر در طی جراحی کاربرد دارد.

رانژر

رانژور ابزار جراحی نسبتا سنگینی با لبه های تیز و سرهای اسکوپی است. این وسیله جهت خارج کردن استخوان های ریز طی جراحی، برداشتن تکه های دندان و نگه داشتن بافت ها استفاده می شود.

چکش ایمپلنت

چکش ابزار جراحی مختص ایمپلنت است. با این وسیله قرار دادن ایمپلنت در استخوان یا بافت دندان به راحتی انجام می شود.

کورت دندانپزشکی

کورت ها وسایلی قاشق مانند هستند که برای تراشیدن بافت دندان به منظور حذف جرم ها و باکتری های نزدیک ریشه کاربرد دارند.

پروپ دهانی

پروپ ها یا دهان باز کن ها وسایلی پلاستیکی هستند که برای جراحی های طولانی مدت دندان استفاده می شوند. برخی از انواع این ابزارها قابل شستشو و برخی یکبار مصرف هستند.

سایر ابزارهای جراحی دندانپزشکی

• پنس شان: وسیله ای برای نگهداشتن شان در محل جراحی و یا تیوب ساکشن
• اسکالپل: تیغ جراحی برنده
• هموستات: وسیله ای برای کنترل خونریزی طی جراحی

در پایان، اهمیت آشنایی با وسایل دندانپزشکی برای دستیار

آشنایی با وسایل دندانپزشکی برای دستیار یک دندانپزشک اهمیت زیادی دارد. شناخت این ابزارها و تجهیزات و کاربرد آنها نقش موثری در پیشبرد اعمال مختلف این حرفه از مرحله تشخیص تا درمان دارد.

با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از روند تشخیص یا درمان بیماری های دهان و دندان به استفاده از این ابزارها مربوط می شود، دستیار دندانپزشک باید با تک تک وسایل و کاربرد آنها آشنایی داشته باشد. این موضوع فاکتور موثری در روند سریع درمان و رضایت بیمار است.برای خرید کمپرسور دندانپزشکی می توانید از ایران کمپرسور اقدام نمایید.