کمپرسور چیست و چه کاربردی دارد؟

کمپرسور دستگاهی مکانیکی است که وظیفه فشرده‌ سازی هوا و تبدیل آن به انرژی قابل استفاده در ابزارها و تجهیزات مختلف را بر عهده دارد. وظیفه کمپرسور ایجاد نیروی مکش برای جذب گاز مبرد از اواپراتور، فشرده‌ سازی آن و سپس ارسال گاز متراکم‌ شده به سمت کندانسور است تا در آن جا به مایع تبدیل شود.

عمل مکش کمپرسور، گاز را از سمت فشار ضعیف به ناحیه فشار قوی منتقل می‌ کند و حجم گازی که تحت تراکم قرار می‌ گیرد، به میزان جابه جایی پیستون کمپرسور وابسته است. در میان مدل‌ های مختلف، پمپ باد فندکی یکی از کاربردی‌ ترین انواع کمپرسور است که به‌ دلیل ابعاد کوچک و قابلیت اتصال به فندک خودرو، برای باد کردن لاستیک و وسایل بادی در سفر بسیار مفید است.

پمپ باد چیست؟

کمپرسور باد یا پمپ باد دستگاهی است که با متراکم‌ سازی هوا و نگهداری آن در مخزن، منبعی از هوای فشرده ایجاد می‌ کند. این هوای فشرده برای به‌کار انداختن ابزارهای پنوماتیکی مانند آچار بادی، قلم بادی، پیستوله رنگ و سایر تجهیزات صنعتی و خانگی استفاده می‌ شود.

کمپرسور باد از تجهیزات پرکاربرد در صنایع مختلف، کارگاه‌ ها، تعمیرگاه‌ ها و حتی مصارف خانگی به شمار می‌ رود و انتخاب بهترین مارک پمپ باد نقش موثری در افزایش سرعت، کیفیت و دوام انجام کارها دارد.

کمپرسور چگونه کار می کند؟

در داخل این دستگاه، سیستم‌ هایی تعبیه شده که قادر هستند هوای راه یافته به داخل کمپرسور را کاهش حجم داده و آن را فشرده کنند. هنگامی که گاز در حال متراکم شدن است، دمای آن افزایش قابل توجهی پیدا می‌ کند. گاز فشرده شده و متراکم در بسیاری از صنایع به کاربرده شده و بسیاری از نیاز‌های آن‌ ها را برطرف می‌ کند.

البته برای آنکه بتوان از گاز فشرده شده استفاده کرد، باید دمای آن را کاهش داد و به حد تعادل رساند. به همین دلیل است که کمپرسور‌ها به لوله‌ هایی موسوم به لوله‌ های خنک‌ کننده مجهز شده‌ اند. این لوله‌ ها، دمای گاز متراکم را پایین آورده و به صنایع اجازه می‌ دهند تا از خواصی که به واسطه فشردگی گاز ایجاد شده، استفاده کنند.

قسمت‌ های تشکیل دهنده پمپ باد

کمپرسور‌ها از قطعات متفاوتی تشکیل شده‌ اند که هر کدام از آن‌ها وظایف مختلفی بر عهده دارند. این قطعات شامل موارد زیر هستند:

• سیلندر
• دینام
• مخزن کمپرسور
• فیلتر کمپرسور

سیلندر، قطعه ای مهم در کمپرسور

سیلندر در کمپرسور باد وظیفه فشرده سازی هوا در صنایع مختلف را بر عهده دارد و این بخش به‌ صورت یک محفظه مهندسی‌ شده طراحی شده که پیستون درون آن حرکت رفت‌ و برگشتی انجام می‌ دهد و نیروی مکانیکی تولید شده توسط موتور را به فشار تبدیل می‌ کند.

سیلندر کمپرسور باد از چدن، فولاد یا آلیاژهای مستحکم ساخته می‌ شود تا در برابر فشار و دمای بالا مقاومت کافی داشته باشد. در قسمت بالایی سیلندر، سوپاپ‌ های ورودی و خروجی قرار گرفته‌ اند که وظیفه کنترل مسیر حرکت هوا یا گاز را بر عهده دارند؛ به‌ طوری‌ که سوپاپ ورودی، هوا را به داخل سیلندر هدایت کرده و سوپاپ خروجی، گاز فشرده‌ شده را از آن خارج می‌ کند. تکرار پیوسته این چرخه، هوای فشرده مورد نیاز برای کاربردهای صنعتی و خانگی را فراهم می‌ سازد.

دینام، قطعه ضروری پمپ باد

کمپرسور برای فشرده‌ سازی هوا نیاز به دریافت انرژی دارد. انرژی مورد نیاز برای فشرده‌ سازی، توسط دینام تامین شده و به همین سبب وجود این قطعه در کمپرسور لازم است. کیفیت دینام بر کار کمپرسور تاثیر زیادی داشته و به همین دلیل باید از بهترین دینام‌ های موجود در بازار، برای ساخت این دستگاه استفاده گردد.

البته توجه داشت که در همه انواع کمپرسور از دینام استفاده نمی شود و برخی از آن‌ ها برای تامین انرژی به توربین وابسته‌ اند. پارامتری که استفاده و یا عدم استفاده از توربین را مشخص می‌ کند، قدرت کمپرسور است.

مخزن کمپرسور باد

مخزن هوای فشرده یا مخزن باد بخشی است که وظیفه نگهداری و ذخیره‌ سازی هوای فشرده را بر عهده دارد و توان تحمل فشاری در بازه ۷ تا بیش از ۲۰ بار را دارد. عملکرد اصلی مخزن کمپرسور، ذخیره هوای فشرده‌ ای است که توسط واحد تولید هوا در کمپرسورهای پیستونی یا اسکرو تولید می‌ شود تا در زمان نیاز به‌ صورت یکنواخت در دسترس سیستم قرار گیرد.

این مخزن که با نام‌ هایی مانند مخزن کمپرسور یا مخزن هوا نیز شناخته می‌ شود، در مسیر خروجی کمپرسورهای پیستونی یا اسکرو نصب می‌ گردد. مخزن هوای فشرده یکی از اجزای اساسی و پرکاربرد در سیستم‌ های پنوماتیک و هوای فشرده به شمار می‌ رود و در صنایع مختلفی مانند داروسازی، پلاستیک و لاستیک، نساجی و بسیاری از حوزه‌ های صنعتی دیگر کاربرد گسترده‌ ای دارد.

فیلتر کمپرسور باد

فیلتر‌ها نیز از دیگر قطعات تشکیل دهنده کمپرسور‌ها هستند. وظیفه فیلتر‌ها در این دستگاه نیز جداسازی است. فیلتر کمپرسور، روغن و هوا را از هم جدا می‌ کند. این قطعه نیز تاثیر زیادی بر روی بالا بودن کارایی و عملکرد این دستگاه دارد. سایر قطعات موجود در کمپرسور شامل موارد زیر هستند:

• شاتون
• تسمه
• چرخ
• پیستون
• تابلو برق
• یاتاقان

برای آنکه کمپرسور با بالاترین کارایی و بازدهی کار کند، تمامی اجزا باید در نهایت کیفیت باشند و به همین جهت، خرید کمپرسور باد دستگاه‌ های حساس باید از مراکز معتبر مثل ایران کمپرسور صورت گیرد. راهنمای خرید کمپرسور باد به شما کمک می کند، تا پمپ باد مورد نیاز خود را خریداری کنید.

کاربرد‌ کمپرسور چیست؟

کمپرسور‌ها نه تنها در صنایع، بلکه در دیگر فضا‌ها نیز استفاده می شوند. برای مثال، این دستگاه کاربرد‌های خانگی هم دارد و مهم ترین آن پمپ باد یخچالی است که اصلی ترین بخش یخچال است. همچنین از کاربرد‌های غیر صنعتی این دستگاه می‌ توان به تنظیم باد در تایر‌ها، باد کردن توپ و یا باد کردن تشک‌ های بادی اشاره کرد.

این دستگاه، به خوبی قادر است هوا را تحت فشار قرار داده و آن را متراکم کند. انرژی که در این عملیات به دست می‌ آید، نیاز‌های موجود در بسیاری از، صنایع را فراهم می‌ کند. بخشی از کاربرد‌های این دستگاه به شرح زیر است:

• یکی از جا‌هایی که استفاده از این دستگاه، کارایی بالایی از خود نشان می‌ دهد، پزشکی است. کمپرسور باد دندانپزشکی، یکی از اساسی ترین وسایل دندانپزشکی است.
• هوایی که غواصان برای شنا زیر آب نیاز دارند توسط این دستگاه فراهم می شود.
• برای انتقال برخی سیالات، این دستگاه کارایی بالایی از خود نشان خواهد داد.
• در جدا کردن برخی مواد اضافی استفاده از کمپرسور‌های باد بسیار کمک‌ کننده است.
• برای پر کردن سیلندر‌های گاز، هوای فشرده و یا متراکم، مورد نیاز است.
• جهت خنک کردن مواد دارویی و یا برخی لوله‌ ها که وظیفه انتقال مواد غذایی را بر عهده دارند، حضور کمپرسور‌ها لازم و ضروری به نظر می‌ رسد.
• برای فشرده کردن هوای موتور توربین در صنایع هوایی نیز این دستگاه یاری‌ گر خوبی به شمار می‌ رود.
• از جمله کاربرد‌های خانگی این دستگاه می‌ توان به استفاده در جاروبرقی، اسباب بازی‌ های کودکان و غیره نیز اشاره کرد.
• در جک‌ های پنوماتیک و‌گان‌ های بادی نیز می‌ توان حضور این دستگاه را مشاهده کرد و از حضور آن نهایت بهره را برد.

انواع کمپرسور‌ باد

 انواع کمپرسور، کمک می‌ کند تا از انرژی به دست آمده نهایت استفاده برده شود. کمپرسور‌ها از نظر ظرفیت و قدرت، تفاوت‌ های عمده‌ ای با هم داشته و به همین سبب است که در جا‌های مختلف، انواع مختلف این دستگاه به کاربرده می‌ شود.

البته تفاوت‌ های انواع کمپرسور تنها به ظرفیت و قدرت آن ختم نشده و عوامل دیگری نیز مانند تعداد سیلندر‌های به کاربرده شده در آن، اندازه و ابعاد دستگاه، قابلیت استفاده از آن در بازه‌ های کوتاه مدت و یا طولانی مدت بر روی تقسیم‌ بندی کمپرسور تاثیرگذار هستند. با توجه به تقسیم‌ بندی‌ هایی که برای این دستگاه وجود دارد در جا‌های مختلف از یک نوع خاص و مناسب استفاده می شود

دو دسته اساسی کمپرسور شامل موارد زیر هستند:

• کمپرسور‌های جابه جایی مثبت: کمپرسور‌های دینامیک، مناسب صنایعی هستند که به فشار پایین نیاز دارند و انتقال انرژی سیال به آن‌ها، مداومت دارد.
• کمپرسور‌های دینامیک: کمپرسور‌های دینامیک، مناسب صنایعی هستند که به فشار پایین نیاز دارند و انتقال انرژی سیال به آن‌ ها، مداومت دارد.

جمع‌ بندی

کمپرسور یک دستگاه مکانیکی است که وظیفه اصلی آن مکش گاز مبرد و فشرده‌ سازی آن برای به گردش درآمدن در سیستم سرمایشی می‌ باشد. این فرآیند موجب افزایش انرژی پتانسیل گاز شده و آن را برای بهره‌ برداری در مصارف و کاربردهای گوناگون آماده می‌ سازد. تمامی کمپرسور‌های ذکر شده، توسط ایران کمپرسور و با بالاترین کیفیت، تولید و در اختیار صنایع قرار داده می‌ شود.

سوالات متداول

چرا کمپرسور نیاز به درایر یا خشک‌ کن هوا دارد؟

هوای فشرده خروجی از کمپرسور حاوی رطوبت است که می‌ تواند باعث زنگ‌ زدگی لوله‌ ها، خوردگی قطعات و کاهش طول عمر ابزارهای پنوماتیک شود. استفاده از درایر یا خشک‌ کن هوا رطوبت را حذف کرده و عملکرد پایدار و ایمن سیستم را تضمین می‌ کند.

فشار کاری کمپرسور چگونه تعیین می‌ شود؟

 فشار کاری کمپرسور بستگی به نوع ابزار یا سیستم مصرف‌ کننده، ظرفیت مخزن و توان موتور دارد. انتخاب کمپرسور با فشار مناسب باعث عملکرد بهتر تجهیزات و طول عمر بیشتر آن‌ ها می‌ شود.

برای انتخاب کمپرسور مناسب باید به چه نکاتی توجه کرد؟

برای انتخاب کمپرسور مناسب باید به عواملی مانند میزان فشار و دبی هوا، نوع کاربرد، مدت زمان کارکرد، میزان صدا، فضای نصب و نوع کمپرسور از نظر پیستونی، اسکرو یا سایلنت توجه کرد تا بهترین عملکرد و بازدهی حاصل شود.

حسین موسوی نیا

من متخصص و پژوهشگر در زمینه هوای فشرده و انواع کمپرسور باد هستم و سعی می کنم تا جدیدترین و کارامدترین اطلاعات را در خصوص صنعت هوای فشرده با شما به اشتراک بگذارم.